in de Oude Kerk
Sopraan
Alt Jan Kullmann
Tenor Joost van der Linden
Bas Peter Scheele
Voorganger ds. Taco Smit
Dirigent Mark Tempelaars
Orgel Leander van den Bos
m.m.v. Oude Kerk Bachkoor en -orkest
Op een zomerse zondag in augustus 1723 klonken in Leipzig de eerste noten van een nieuwe cantate: “Du sollt Gott, deinen Herren, lieben”, gecomponeerd door Johann Sebastian Bach. Het was nog maar kort geleden dat hij de prestigieuze functie van Thomascantor had aanvaard, en toch wist hij met deze compositie direct indruk te maken. Bach liet zich inspireren door een krachtig Bijbelvers uit Lucas 10:27, waarin Jezus spreekt over het grootste gebod: de liefde tot God én tot de naaste. Die dubbele opdracht vertaalde hij naar muziek met een rijke gelaagdheid. In het openingskoor klinkt niet alleen het koor in volle kracht, maar ook een trompet die – haast plechtig – de melodie van het Lutherse koraal “Dies sind die heilgen zehn Gebot” laat horen. Zo verweeft Bach het oude gebod met de nieuwe boodschap van liefde, als een muzikaal gesprek tussen wet en genade.
De cantate telt zes delen, die als een reis door het hart van de gelovige voeren: van overtuiging naar inkeer, van liefdevolle devotie tot verlangen naar een barmhartig hart. In de aria’s en recitatieven laten de solisten hun ziel spreken – de sopraan zingt van innige liefde voor God, de alt worstelt met de eigen tekortkomingen, en de tenor vraagt om een hart als dat van de barmhartige Samaritaan.
Het geheel sluit af met een eenvoudig maar krachtig koraal, waarin het geloof een thuis vindt. Niet groots en meeslepend, maar ingetogen en vastberaden.
BWV 77 is meer dan een muzikale uitvoering van een Bijbeltekst. Het is een meditatieve reis, een oproep tot liefde – voor God, voor de ander, en misschien ook een beetje voor jezelf. Bach laat horen hoe muziek troost kan bieden, richting kan geven en ons kan herinneren aan wat werkelijk telt.